Een overzicht

2003

“Doen en blijven doen. De effectiviteit van patiëntenvoorlichting: het ontwikkelen van een meetinstrument”. Bree van J.J.C., Keijsers, E.D.A., Reuvers, L.W.C., Wiersma, M.J.M. Onderzoeksverslag Fontys Paramedische Hogeschool Eindhoven. Opleiding fysiotherapie. Mei 2003.

2005

In samenwerking met SGE (Stichting Gezondheidscentra Eindhoven).

Twee deelonderzoeken.:

  • “De Fysiotherapeut in de spotlights. Een inventariserend onderzoek naar de persoonsgebonden factoren en de therapeutische orientatie van de fysiotherapeut”. Balemans, A., Berg van den M., Bree van L., Jong de M. Onderzoeksverslag Fontys Paramedische Hogeschool Eindhoven. Opleiding fysiotherapie. Juni 2005.
  • “Patiëntenvoorlichting en persoonsgebonden factoren. Een inventarisend onderzoek naar de effecten op therapietrouw”. Banning van A., Cox L., Smolders M., Winters M. Onderzoeksverslag Fontys Paramedische Hogeschool Eindhoven. Opleiding fysiotherapie. Juni 2005.

Deze studies hebben aangetoond dat er theoretisch een wetenschappelijk basis bestaat voor zowel de stappenreeks als de persoonsgebonden factoren. RCT’s zullen moeten gaan aantonen dat de resultaten van deze studies ook van toepassing zijn voor een grote patiëntenpopulatie.

De studies hebben daarnaast als resultaat een vijftal vragenlijsten opgeleverd. Hierdoor is effectiviteitsonderzoek mogelijk naar elke vorm van behandeling waarbij het doen en blijven doen van oefeningen een belangrijk onderdeel vormt van de behandeling om tot een goed behandelresultaat te komen.

2006

“Rap met uw nieuwe knie op stap.” Voorlichtingsproject voor patiënten die een total knee operatie krijgen in het Maria Ziekenhuis Noord-Limburg. Onderzoeksverslag Fontys Paramedische Hogeschool. Opleiding fysiotherapie. Arts C., Heestermans S., Scheerens A., Stevens K. Opleiding fysiotherapie. Mei 2006.

2007

“Doen en blijven doen, ontwikkeling van een voorlichtingsprotocol over burnout voor eerstelijns fysiotherapeuten.” U kunt het protocol bestellen via het contactformulier.

Donkers, E., van Heijkoop C., Koeters R., Sleegers M. Mei 2007.

2009

In juli 2009 is een start gemaakt met het valideren van de doen en blijven doen vragenlijsten bij therapeuten (Persoonsgebonden factoren en therapeutische orientatie vragenlijst), studenten (idem), patienten (persoongebonden factoren vragenlijst en de stappenreeksvragenlijsten) en clienten GGZ (persoonsgebonden factoren vragenlijst).

2010-2011

  • Doen en blijven doen: patiëntenvoorlichting met behulp van de stappenreeks en de persoonsgebonden factoren, validering van de persoonsgebonden factoren vragenlijst. Dataverzameling afgerond (november 2010). Verbanden persoonsgebonden factoren van het state of the art artikel zijn ook in de praktijk aangetoond. Publicatie volgt. Onderzoek Frank Verhulst.
  • HoeZo therapietrouw? Voorlichting atrose met behulp van de Stappenreeks en de persoonsgebonden factoren: een kaart ter bevordering van therapietrouw. Best Practice Ontwerp. Professioneel Master Psychosomatische Fysiotherapie. Academie Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht. Suzanna Bakker, Michele Dros, Simone Gouw, Monique Paap, Tom Stegeman, Martine Vliek, Irene Wiersema.
  • Beweeg- en Leefstijltraining voor uitkeringsgerechtigden in relatie tot kwaliteit van leven. Persoonsgebonden factoren: invloed op gedragsverandering en kwaliteit van leven.Fontys Minor Health and Lifestyle in samenwerking met Re-entry. Deirdre van Leuven, Tamara van Bastelaar, Nicole van der Heijde, Linda van Mechelen, Wendy Zegelaar.

2011-2012

  • “Voorlichtingkaart doen en blijven doen, implementatie” als onderdeel van “Doen en blijven doen : zelfmanagement beinvloedbaar en meetbaar maken”. ZorgEvaluatieProject. Suzanna Bakker, Monique Paap. Professioneel Master Psychosomatische Fysiotherapie. Academie Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht. Dit onderzoek is een vervolg op het onderzoek “HoeZo therapietrouw? Voorlichting atrose met behulp van de Stappenreeks en de persoonsgebonden factoren: een kaart ter bevordering van therapietrouw”. Opleiding Professioneel Master Psychosomatische Fysiotherapie. Academie Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht.
  • “De prognostische waarde van persoonsgebonden factoren voor terugval bij epicondylitis lateralis bij patienten in de klinische praktijk”. Jaap Wonders. Vrije Universiteit Brussel. Promotor: Prof. Dr. Peter Vaes. Begeleider: Drs. Olaf van der Zanden.
  • “Doen en blijven doen : zelfmanagement beinvloedbaar en meetbaar maken”. Frank Verhulst. Onderzoek naar effectiviteit stappenreeks en persoonsgebonden factoren in samenwerking met Fysiovisie . Onderzoeksperiode: januari tot/met april 2012.

2011-oktober 2013

Doen en blijven doen, persoonsgebondenvragenlijst

Doen en blijven doen persoonsgebonden vragenlijst gevalideerd op cliënten GGZ (N=294). In de vragenlijst opgenomen: locus of control, stijlen van attribueren (nog niet gevalideerd), stress en copingstijlen, emotionele gesteldheden (angst, depressie, onvrede), somatisatie en pijn.

EVIDENCE:

Verhulst FJCM. De persoon in een model voor fysiotherapie. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie; 2002; 112 (5): 114-122.

Verhulst FJCM, Borne van den HW, Mudde A. State of the art. Doen en blijven doen. Patiëntenvoorlichting met behulp van de stappenreeks en de persoonsgebonden factoren, op zoek naar evidence. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2007; 117 (2): 34-41.

2011-2016

SeMaS

In samenwerking met IQ-healthcare (Radboud Universiteit Nijmegen) en DOH (De Ondernemende Huisarts) en Doen en Blijven Doen is een zelfmanagement-screeningsinstrument (Self Management Screening, SeMaS) ontwikkeld. In de SeMaS zijn opgenomen: de ernst van de ziekte, opleiding, demografische kenmerken, functionele status, (computer)vaardigheden, geschiktheid voor groepsinterventies, de mate van bereidheid voor zelfzorg. Wat betreft de persoonsgebonden factoren zijn de demografische kenmerken, de locus of control, de eigen effectiviteit (van de stap Willen), de sociale steun, de emotionele gesteldheden depressie en angst en de stijl van coping opgenomen.

EVIDENCE:

Nathalie Eikelenboom, Ivo Smeele, Marjan Faber, Annelies Jacobs, Frank Verhulst, Joyca Lacroix, Michel Wensing and Jan van Lieshout. Validation of self-management Screening (SeMaS), a tool to facilitate personalised counselling and support of patients with chronic diseases. BMC Family Practice (2015) 16:165. November 2015.

Nathalie Eikelenboom, Jan van Lieshout, Annelies Jacobs, Frank Verhulst, Joyca Lacroix, Aart van Halteren, Maarten Klomp, Ivo Smeele and Michel Wensing. Effectiveness of personalised support for self-management in primary care: a cluster randomised controlled trial. British Journal of General Practice (2016). Mei 2016.

2020-2024

Doen en blijven doen, persoonsgebonden factoren vragenlijst verkort

2020 – 2024 zullen in het teken staan van het valideren van de verkorte persoonsgebonden factoren vragenlijst. Op 27 januari 2020 is een start gemaakt met het onderzoek. In de vragenlijst (afnametijd ongeveer 10-15 minuten) zijn de oorspronkelijk P-factoren opgenomen: locus of control, stijlen van attributie, stijlen van coping, de emotionele gesteldheden (depressie, angst en onvrede), pijn en somatisatie. Onderzoek vindt plaats bij cliënten GGZ en de patiëntenpopulatie: hartfalen, nierfalen, hartinfarcten, COPD en chronische pijn. De METC van het Catharinaziekenhuis te Eindhoven heeft op 17 november 2020 toestemming verleend voor onderzoek binnen het ziekenhuis bij de patiëntenpopulatie hartfalen, nierfalen en hartinfarcten. De patiëntenpopulatie COPD en chronische pijn zullen in een eerstelijnssetting onderzocht worden. In januari 2022 is in het Amphiaziekenhuis een onderzoek gestart bij de populatie knieprothesen. Onderzoeken vinden plaats in samenwerking met Fontys Hogescholen, Avans en de Hogeschool Utrecht.

Stand van zaken februari 2023: voor een groot deel van de persoonsgebonden factoren is de validiteit en test-hertest betrouwbaarheid aangetoond. Vervolg onderzoek is echter nodig om de vragenlijst als geheel wetenschappelijk onderbouwd te krijgen. Mocht u daar aan mee willen werken als onderzoeker of heeft u een populatie die zich voor dit onderzoek leent, dan verneem ik dat graag (frankverhulst@on.nl).

Augustus 2023: start betrouwbaarheidsonderzoek populatie chronische pijn ism het Catharinaziekenhuis Eindhoven. November 2023: start betrouwbaarheidsonderzoek populatie reuma ism studenten Avans en Reumazorg Nederland. November 2023: start betrouwbaarheidsonderzoek populatie obesitas ism studenten Avans, het Catharinaziekenhuis en Obesitaskliniek Terneuzen.

Mogelijkheden onderzoek

Met behulp van de ontwikkelde vragenlijsten is het mogelijk onderzoek te doen naar elke vorm van therapie, waarbij het voor het resultaat van de behandeling, ter bevordering van de gezondheidssituatie of ter voorkoming van een recidive, gewenst is dat de patiënt oefeningen doet en blijft doen. De doen en blijven doen vragenlijsten (stappenreeks en persoonsgebonden factoren) kunnen digitaal beschikbaar gesteld worden.

Informeert u naar de mogelijkheden.